Türkçe karşılığı İnsansız Hava Aracı (İHA) olan drone, günümüzde oldukça dikkat çeken teknolojik bir araçtır. Bu teknoloji harikası araçların kullanımını gerçekleştiren kişiler de drone pilotu olarak adlandırılmaktadır. Drone operatörlüğü olarak da anılan drone pilotluğu, teknolojinin gelişmesiyle beraber popülerliğini arttırmaya devam etmektedir.
Drone pilotu olmak için çeşitli teknolojik bilgilere sahip olmak gerekir. Bu bilgilere ulaşabilmek adına Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce özel bir sertifika/lisans programı oluşturulmuştur. Dronle’ların üzerine yerleştirilen özel kameralar ile çekim yapabilen drone pilotları, teknik bilgi açısından uzman olmak zorundadır. SHGM tarafından hazırlanan drone eğitimi müfredatı, gereken bütün teknik bilgiyi İHA pilotu adaylarına sunar. Çeşitli kaza ya da yaralanmaların önüne geçebilmek adına düzenlenen bu programda teknolojik pek çok bilgiye erişmek mümkündür.
Kullanılacak drone’un türü ve drone kullanmadaki amaç, alınacak drone ehliyetinin eğitimini belirlemektedir. İHA 0, İHA 1, İHA 2 ve İHA 3 olmaküzere dört farklı kategoriden oluşan bu sertifika programının her bir drone türüne göre içeriği özel olarak hazırlanmıştır. Sadece hobi amacıyla drone kullanmak isteyenlerin herhangi bir ehliyet almasına gerek bulunmamaktadır. Bu kişilerin SHGM’nin sitesinden kayıt olarak sportif pilot kaydı oluşturmaları yeterli olmaktadır.
Drone’ların çeşitleri motor sayılarına göre isimlendirilmektedir. Bunlar: Tricopter, Quadcopter, Hexacopter, Multicopter olarak listelenebilir. Bunların yanında çok çeşitli drone üretimi mevcuttur. İki türde genel drone üretimi bulunmaktadır. Bunlardan biri kamerasız drone’lar, diğeri ise uzaktan kumanda ile kontrol edilebilen kameralı drone’lardır. Bu çeşitlerin yanında özellikle oyun ya da hobi amacıyla kullanılan drone’lar oldukça ilgi görmektedir. Kamikaze drone modellerinden sualtı drone ya da katlanabilir drone modellerine kadar pek çok seçenek bulunmaktadır. Bunların yanında özelliklerine göre drone modelleri dört kategoride incelenir:
- İHA 0:
Hobi ya da ticari aktivitelerde kullanılan drone türüne İHA 0 denmektedir. Bu drone’lar 500 gramdan 4 kilograma kadar ağırlığı olan araçlardır. İHA 0’a ait sertifikayı alabilmek için en az 12 yaşında olmak gerekmektedir. Sertifika süresi 12 saatten oluşur. Serifikasız uçuşlar için para cezası uygulanmaktadır.
- İHA 1:
Tıpkı İHA 0’da olduğu gibi İHA 1 drone türü de hem hobi hem de ticari amaçlarla kullanılabilmektedir. Bu drone’lar 4 kilogramdan 25 kilograma kadar ağırlığa sahiptir. İHA 1 kullanabilmek için hazırlanan sertifika programları 36 satten oluşmaktadır. Bu program için başvuru alt yaş sınırı 15 olarak belirlenmiştir. İHA 0’da olduğu gibi sertifikasız uçuşlarda para cezası uygulanmaktadır.
- İHA 2:
İHA 2, diğer drone türleri olan İHA 0 ve İHA 1 gibi bir sertifika programıyla verilmemektedir. Çünkü bu drone’lar, 25 kg ila 150 kg aralığındaki ağırlıklarıyla daha profesyonel bir kullanıma sahiptir. Bu nedenle İHA 2 programı bir lisans türüdür. Bu lisansa sahip olmadan İHA 2’yi kullanmak, lisansı olmadan uçak uçurmakla aynı kategoride değerlendirilmektedir. Lisanssız İHA 2 kullanmanın bedeli, para cezasına çevrilemeyen hapis cezası olarak belirlenmiştir. Herhangi bir sağlık sorunu olmayan (psikiyatrik ya da görme-duyma gibi) 18 yaşını tamamlamış herkes bu lisans programına başvurabilmektedir. Eğitim; 90 saat teorik, 36 saat de uçuş olmak üzere toplam 126 saatten oluşmaktadır. Özellikle tarımsal drone için gerekli olan ehliyetler arasında yer almaktadır.
- İHA 3:
150 kilogram ve üstü olan drone’lara İHA 3 adı verilmektedir. Diğer drone türlerine göre çok daha fazla uzmanlık isteyen İHA 3’lere ait lisana sahip olabilmek için 18 yaşını doldurmak ve SHGM tarafından 3 yıl geçerliliği olan lisans programına katılmak gerekmektedir. 3 yıılık lisansın uzatılabilmesi için lisans sahibinin son 12 ayda en az 12 saatlik uçuş ve yine en az 12 adet iniş kalkış yaptığını belgelerle kanıtlaması gerekmektedir. Bu kriterler sağlanmadığı takdirde pilotun bazı eğitimleri tekrar alması gerekmektedir. İHA 3 kategorisindeki drone’ları uçurabilmek için SHGM’ye 10 gün öncesinden İHA Uçuş İzni Talep Formu aracılığıyla başvuru yapılması gerekmektedir.
Not: Drone eğitimi için Shark Havacılık üzerinden detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Drone Pilotu Ne İş Yapar?
Drone/ İHA pilotu, drone üzerindeki kameralar ile çekim yapan kişilere denir. Hobi amaçlı kullanılan drone’lar ile profesyonel çekimler yapabilmek mümkündür. Bu nedenle Drone pilotları özel günlerde çekilen fotoğraf ve videoları havadan çekebilen kişilerdir. Bunun yanında Emniyet Genel Müdürlüğü, Sivil Savunma gibi kurumlarda ve medya-sinema sektöründe drone pilotlarına sıklıkla ihtiyaç duyulmaktadır.
Aynı zamanda drone pilotları; medya, savunma, güvenlik gibi alanların yanında arama kurtarma faaliyetlerinde, tarım etkinliklerinde ve sağlık, ulaştırma, haritacılık gibi alanlarda da aktif olarak yer almaktadır.
Drone Pilotu Olmak için Ne Gerekli?
Günümüzde İHA pilotluğu için özel firmalar tarafından sunulan sertifika ya da lisans programları bulunmaktadır. Drone pilotu olmak için öncelikle olarak kullanılacak drone’un türünü belirlemek gerekmektedir. Ayrıca drone kullanma amacı da oldukça önemlidir. Drone seçiminden sonra kullanılacak drone’un türüne göre uygun sertifika ya da lisans programına başvurmak gerekmektedir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından verilen İHA pilot sertifikası/lisansı temin edildikten sonra drone pilotu unvanı alınmış olur. SHGM tarafından verilen bu belgeyi alabilmek için özel şirketler tarafından verilen eğitimlere katılmak gerekmektedir.
İHA Pilotu Nasıl Olunur?
İHA, insansız hava aracı kelimelerinin kısaltmasıdır. Drone olarak da bilinen bu araçları kullanabilmek için özel eğitimlere katılmak gerekmektedir. İnsansız hava araçlarını kullanan kişilere de İHA pilotu ya da diğer adıyla drone pilotu adı verilir.
Drone pilotu olmak için SHGM tarafından hazırlanan özel bir müfredat, çeşitli özel kurumlar tarafından katılımcılara sunulmaktadır. Eğitim sonucunda başarılı olan katılımcılara İHA pilotu sertifikası ya da lisansı verilmektedir. Bunun için ilk gereken, kullanılacak drone’un amacı ve türüne göre sertifika ya da lisans programına başvurmaktır. 4 farklı çeşidi bulunan insansız hava aracının türüne göre eğitim programı farklılık göstermektedir.
Drone Pilotu Maaşı Ne Kadar?
Özellikle son zamanların ilgi çekici meslekleri arasında yer alan drone pilotluğu, pek çok alanda ihtiyaç duyulan meslekler arasında yer almaktadır. Arama-kurtarma faaliyetlerinde, güvenlik, sağlık gibi önemli alanlarda ihtiyaç duyulan bu meslek; medya alanında fotoğraf-video çekimlerinde de aktif olarak rol oynar. Hayatın pek çok alanında kolaylık sağlayan bu cihazları kullanmak için de özel eğitimler ve belgeler gerekmektedir.
Pek çok mesleğe ait maaş kriterinde olduğu gibi drone pilotu maaşı da pilotun deneyimi başta olmak üzere çalışma alanı ile değişiklik göstermektedir. Örneğin; arama- kurtarma faaliyetlerinde çalışan bir drone pilotu ile düğün organizasyonunda çalışan bir pilotun maaşı aynı olmayabilir. Aynı şekilde tarımsal arazilerde ilaçlama etkinliklerinde bulunan bir drone pilotu da çok farklı ücretler alabilmektedir.
Drone Ehliyeti Nasıl Alınır?
İnsansız hava aracı olarak bilinen drone’ları kullanabilmek için özel şirketler tarafından verilen lisans ya da sertifikaya sahip olmak gerekir. Bu sertifika ya da lisanslara drone ehliyeti adı da verilmektedir. Drone ehliyeti alabilmek ya da diğer adıyla drone pilotu olmak için bilinmesi gereken en önemli konu kullanılacak drone’un türüdür. Dört çeşit drone’dan hangisi kullanılmak isteniyorsa ona göre ehliyet kriterleri değişebilmektedir.
İHA 0, İHA 1, İHA 2, İHA 3 olmak üzere bilinen drone çeşitlerinin her biri farklı özelliktedir. Bu nedenle ehliyet kriterleri de farklıdır. Örneğin; İHA 0 ve İHA 1 daha çok hobi amaçlı kullanımlara uygun hafif araçlardır ve ehliyetleri sertifika olarak adlandırılır. Halbuki İHA 2 ve İHA 3 daha profesyonel ve ağır araçlar olduğu için bu kategoride alınan drone ehliyetleri lisans olarak geçmektedir.
SHGM tarafından verilen drone ehliyeti, özel şirketlerin eğitimleri sonucu elde edilen başarıya göre verilmektedir. Ücretsiz drone lisansı alabilmek pek mümkün olmasa da drone ehliyet ücretleri ulaşılamayacak rakamlar arasında değildir.
Ticari Drone Lisansları Hangileridir?
500 gram altındaki drone’ların kullanımı hobi amaçlı olarak değerlendirildiği için herhangi bir sertifika ya da lisans programına bağlı değildir. Fakat ağırlığı 500 gram ve üstünde olan drone’lar için ehliyet zorunluluğu bulunmaktadır. Bu ehliyetlere sertifika ya da lisans adı da verilir.
Ticari amaçla kullanılan drone çeşitleri, kullanıldıkları alanlara göre uzmanlık gerektirmektedir. İleri düzey teknolojik donanıma sahip bu cihazları kullanabilmek için de özel eğitimler alınmalıdır. Özellikle İHA 2 ve İHA 3 kategorisindeki araçlar ticari drone lisansları arasında değerlendirilmektedir.
Drone Kullanma Eğitimi
DRone eğitimi almak isteyenler için özel olarak hazırlanmış programlarda verilen derslerden bazıları şu şekildedir:
- Drone Eğitimi
- İHA Tanıtım
- Havacılık Kuralları
- Hava Aracı, Uçuş Dinamiği ve Uçuş Prensipleri
- Genel Meteoroloji Bilgisi
- Hava Trafik Kontrol (ATC) Usulleri ve Havacılık Frezyolojisi
- Uçuş Operasyonu
- Kumanda Edilebilir Sistemler
- İtki Sistemleri
- Aviyonik Sistemler
- Kontrol, Bakım ve Onarım (Teorik+Uygulama)
- Uçuş Eğitimi (Uygulama)
Drone Pilotu Olmak İsteyenlere Öneriler
İyi bir drone pilotu olmak isteyen kişiler için önerilebilecek bazı maddeler bulunmaktadır. Öncelikle güvenliğin önemli olduğu bilinmelidir. Bu nedenle drone kullanımından önce simülasyon tekniği ile deneyim kazanmanız önerilebilir. Bu teknikle pratik yaparak olası kazaları önceden engellemiş olursunuz. Bunun için özel olarak tasarlanmış bazı programlar mevcuttur. Pratik sonrası kendinizi hazır hissettiğinizde drone satın alarak gerekli sertifika ya da lisans programlarına başvuru yapabilirsiniz. Bu programlarda yeterli bilgiye ulaştıktan sonra uygulamalı derslerde gerçek uçuş deneyimine de sahip olacaksınız. Daha sonra drone ile yaptığınız her pratikte daha da yetkin hale geldiğinize tanık olacaksınız.
